ti

Tiraje Dikmen

1923

-2014

Hakkında

Türk modern resim sanatının ülke sınırları ötesinde ün kazanmış temsilcilerindendir. Renk, figür ve soyut üzerine çalışmaları ile tanınır. 1949 yılında Fransız hükümetinden aldığı burs ile Paris’e gitti; Hukuk ve İktisadi Bilimler Fakültelerine devam etti Bir yandan da o dönemde Paris'e dönen Leopold Lévy'nin atölyesinde resim çalışmalarını sürdürdü. Paris’teki ilk beş yılında Louvre Müzesi ile Halk Sanatları ve Gelenekleri Müzesi’nde sanat tarihi, müzeoloji stajları yaptı; aralarında Max Ernst, Yves Bonnefoy, Man Ray, Jacques Herold gibi isimlerin bulunduğu çevreyle ilişkiler kurdu; figür olgusunu irdeleyen resimler yaptı. İlk kişisel sergisini 1956 yılında Galerie Edouard Loeb’da açtı. Bu sergide sadece desenlerini sergiledi. Marx Ernst, sergiden bir desen alarak ve olumlu eleştiriler yazarak onu desteklemiştir. Sanatçı, Paris’teki ikinci beş yılında “renk olgusu” üzerine çalıştı. İkinci kişisel sergisini yine Galerie Edouard Loeb’da açtı ve yağlı boya çalışmalarını sergiledi. 1961’de İstanbul’da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde yapılan “Paris’te Türk Sanatçıları” başlıklı sergiye katıldı. 1963'te Paris’te Musée d’Art Moderne’de düzenlenen “Çağdaş Türk Sanatı” sergisine katıldı. Çalışmaları o yılların sanat ortamında gerçeküstücü olarak değerlendirilen Tiraje Dikmen, 1964 yılında, Paris’in o dönemde en ünlü galerisi Charpentier'de açılan ve günümüzde gerçeküstücülük tarihinin en önemli sergilerinden biri sayılan Sürrealizmin Kökenleri ve Tarihi (Le Surrealisme Source-Histoire-Affinites ) adlı sergiye davet edildi Aynı yıl Paris’te Galerie Birtschansky’de bir sergi açtı. 1966’da ölen Leopold Levy’nin onu resmî mirasçısı atayıp resimlerini ve atölyesini kendisine bırakması üzerine Levy’e karşı duyduğu sorumluluk gereği tüm çalışmalarının ayrıntılı bir arşivini hazırladıktan sonra, 1967 yılından itibaren çalışmalarını bu atölyede sürdürdü. Tiraje Dikmen'in Büyükada Mezarlığı'ndaki mezarı, Büyükada, İstanbul Fransa'daki Mayıs 1968 olayları’na tanıklık etmek onu derinden etkiledi. Bu döneme dair izlenimlerini Mai 1968 isimli dizisinde yorumladı. Paris’ten getirmiş olduğu bu çalışmalarla 1970 yılında İstanbul’daki ilk kişisel sergisini açtı. 1980’lerden itibaren ağırlıklı olarak İstanbul’da yaşamaya başladı; Büyükada’da doğduğu köşke yerleşti. Ancak Paris’teki atölyesini hiç kapamamış ve biyografisine “Paris’ten ayrılmadı” notu düşmüştür. Dikmen, 1985'te Ankara Galeri Nev’de Zamanların Hafızası isimli dördüncü kişisel sergini açtı. 1990’larda ağırlıklı olarak göç temasını izleyen çalışmalar üretti. Sergi etkinliklerinden özellikle uzak durarak deneysel çalışmaları tercih etti. 1 Eylül 2014’te öldü. Büyükada’da Tepeköy Mezarlığı’nda defnedildi.